Dachy tętniące życiem

Współczesne polskie społeczeństwo zaczęło zdawać sobie sprawę z roli, jaką pełni przyroda. Najprostszą formą kontaktu człowieka z przyrodą jest czas spędzony w przydomowym ogródku. Jednak zdarza się tak, że na małej działce powierzchnia pod zabudowę ogranicza wykonanie domu z ogrodem czy tarasem. Wtedy pozostaje nam wykorzystanie płaskiego dachu budynku mieszkalnego lub budynków gospodarczych i wykonanie tarasu czy też ogrodu na dachu. Stropodachy, których wierzchnią warstwę stanowi roślinność nazwane zostały dachami zielonymi.

Pojęcie dachu zielonego pojawiło się w słowniku budowlanym stosunkowo niedawno. Jest to specjalne pokrycie dachowe, składające się z wielu warstw strukturalnych z umieszczonym na ich wierzchu podłożem gruntowym, na którym sadzone są rośliny, które pozwalają na tworzenie terenów biologicznie czynnych. Określenie to wskazuje jednocześnie nowy kierunek we współczesnej architekturze miejskiej.

Problem z brakiem miejsca dotyczy głównie miast, gdzie ceny gruntów są wysokie, a każde wolne miejsce wykorzystuje się pod zabudowę. Wyraźnie widać gwałtowny i niepohamowany rozwój aglomeracji miejskich. Z jednej strony powstają coraz wyższe wspaniałe budynki ze szkła i betonu, wygodne i szybkie środki komunikacji, z drugiej zaś strony coraz dotkliwiej ogranicza się tereny pod budowę nowych parków, skwerów i zieleńców. Coraz trudniej wygospodarować miejsca na tereny zielone, dlatego zaczęto wykorzystywać płaskie dachy w celu upiększenia krajobrazu miejskiego. To głównie w centrach miast dachy płaskie wykorzystywane są jako miejsca parkingowe, tarasy i ogrody, nawet z elementami małej architektury. Więcej zieleni sprawia, że życie w mieście jest bardziej przyjemne dla człowieka. Stosowanie roślinności na dachach i elewacjach pozwala na tworzenie jednorodnych kompozycji. Dzięki temu, że na dachach płaskich budynków jednorodzinnych, przemysłowych i użyteczności publicznej można zakładać ogrody, istnieją nowe możliwości kształtowania krajobrazu.

Zielony dach może być zarówno ogrodem z drzewami, dywanem z rozchodników, jak i zwykłym trawnikiem. Ze względu na posadzone na nim gatunki roślin możemy wyróżnić trzy podstawowe rodzaje zazielenienia: zazielenienie ekstensywne, zazielenienie intensywne niskie, zazielenienie intensywne wysokie.

Nie do przecenienia są korzyści wynikające z takiego rozwiązania. Zielone dachy chronią membranę dachową przed ekstremami temperaturowymi, gradem i czynnikami atmosferycznymi, przedłużając tym samym jej żywotność. Zielone tarasy odciążają kanalizację miejską w szczególności przy silnych opadach. Struktura i roślinność zielonego dachu zatrzymują 40 – 99% opadów, a następnie wyparowują je do atmosfery. Roślinność na dachu efektywnie ochładza budynki, dostarcza wody do atmosfery i wyłapuje drobne zanieczyszczenia powietrza.

Zielone dachy umożliwiają podwójne wykorzystanie gruntu - raz zakupiony drogi teren budowy może być wykorzystany dwukrotnie. Zielone tarasy stwarzają dodatkową przestrzeń do życia. Zieleń na dachu nie tylko pozwala odzyskać utracony teren, ale także podnosi wartości estetyczne gęstej i monotonnej zabudowy miejskiej. Dachy zielone wpływają na poprawę mikroklimatu i stanu środowiska. Dzięki produkcji tlenu poprawiają jakość powietrza oraz umożliwiają utrzymanie jego lepszej wilgotności. Mogą też przeciwdziałać naruszeniu równowagi biologicznej środowiska, ponieważ stanowią przestrzeń życiową dla wielu gatunków zwierząt.

Roślinność na dachu chroni pozostałe materiały pokrycia przed szkodliwymi wpływami atmosferycznymi oraz stanowi izolację akustyczną. Producenci, przy prawidłowym wykonaniu dachu, przewidują jego trwałość na kilkadziesiąt lat. Nie należy również zapominać o zaletach estetycznych, bowiem z takim ogrodem każdy budynek wygląda ciekawiej a jego mieszkańcy mają bliższy kontakt z naturą.

Dachy zielone nie są jednak pozbawione wad, dlatego należy pamiętać, że ich właściwa realizacja wymaga harmonijnej współpracy ze specjalistami wielu branż (murarze, dekarze, ogrodnicy, architekci krajobrazu). Dzięki niej życzenia inwestora mogą zostać skonkretyzowane i ku zadowoleniu wszystkich optymalnie zrealizowane. Rozwiązania te stawiają dodatkowe wymagania co do nośności stropów. Dachy pokryte roślinnością wymagają pielęgnacji, a wszelkie instalacje i urządzenia należy kontrolować, by nie dopuścić do uszkodzenia, gdyż ich remonty są pracochłonne i kosztowne.

Zielone dachy wymagają zazwyczaj więcej wysiłku i wkładu finansowego niż tradycyjne pokrycie dachowe, jednak z upływem lat, korzyści wynikające z posiadania zielonego dachu rekompensują zainwestowane pieniądze i czas. Koszt wykonania i późniejszej eksploatacji, wbrew przyjętym obiegowym opiniom nie jest, aż tak wysoki.